Α΄τάξη σε δράση

Τετάρτη 27 Μαρτίου 2019

ΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ

Συνάντ...ση // Οδ....σσέας // Τ...λέμαχος // αλλι...τικος // αποκρ...νομαι // ...ποφέρω // κ...λώ // θρ...νώ // ξεχ...ριστός // κ...λιά // μ...άζω // φ...τρώνω // αθλ...τικός // ά...ος // αρμ...ρα // αριστούργ...μα // κα....ιτεχνικός // επέμβασ... // σκαρφαλ...νω // κοχ...λια // καλοκ...ρι // χειμ...νας // βιβλιοπ...λείο // πολ...θρόνα // ξενοδοχ...ο // ζεστ...νομαι // σ...μπεριφέρομαι // β...ξιμο // κατασκ...νωση // χοροπ...δάω // νόστ...μος // γουρλ...νω // στεναχ...ρημένος // συν...θίζω // γε...αίος // πυρ...νικός // οικογέν...α // σύζ...γος // διαζ...γιο // ...ιοθεσία.

ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΣΕ ΠΤΩΣΗ ΓΕΝΙΚΗ

Όταν χρησιμοποιούμε τη γενική ενός ουσιαστικού ως ετερόπτωτο προσδιορισμό ενός άλλου ουσιαστικού τότε η γενική αποκτά διάφορες σημασίες.

1. Γενική κτητική, για να δείξουμε σε ποιον ανήκει κάτι

π.χ. Ο καλλιτέχνης ζωγράφισε το σώμα και τα πόδια του αλόγου.

2. Γενική υποκειμενική, για να φανερώσουμε το υποκείμενο μιας ενέργειας.

π.χ. Η επιστροφή του Γιάννη συνοδεύτηκε από γλέντια και χαρές.

Για να βρούμε μια γενική υποκειμενική μετατρέπουμε το ουσιαστικό που προσδιορίζει η γενική (επιστροφή) σε ρήμα. Αν η γενική είναι υποκείμενο, τότε μιλάμε για γενική υποκειμενική. Δηλαδή:

Η επιστροφή του Γιάννη > Επέστρεψε ο Γιάννης > Ποιος επέστρεψε; Ο Γιάννης = υποκείμενο

3. Γενική αντικειμενική, για να φανερώσουμε το αντικείμενο μιας ενέργειας.

π.χ. Το δυνατό χτύπημα της πόρτας από το Γιάννη ενόχλησε τους γείτονες

Για να βρούμε μια γενική αντικειμενική μετατρέπουμε το ουσιαστικό που προσδιορίζει η γενική (χτύπημα) σε ρήμα. Αν η γενική είναι αντικείμενο, τότε μιλάμε για γενική αντικειμενική.

Δηλαδή:

Το δυνατό χτύπημα της πόρτας > Ο Γιάννης χτύπησε την πόρτα > Τι χτύπησε; την πόρτα = αντικείμενο.

4. Γενική του τόπου, για να δηλώσουμε τον τόπο στον οποίο γίνεται μια ενέργεια.

π.χ. Στη μάχη του Μαραθώνα αρχηγός των Αθηναίων ήταν ο Μιλτιάδης.

5. Γενική του χρόνου, για να δηλώσουμε το χρόνο κατά τον οποίο γίνεται μια ενέργεια.

π.χ. Ασχολείται με δουλειές της νύχτας

6. Γενική του μέτρου, για τη μέτρηση α) του τόπου ή β) του χρόνου.

π.χ. α) Προχώρησε μια απόσταση διακοσίων μέτρων και σταμάτησε.

β) Προχώρησε μια απόσταση δύο ωρών και σταμάτησε.

7. Γενική της ιδιότητας, για να δώσουμε μια ιδιότητα στο ουσιαστικό.

π.χ. Μας κέρασε γλυκό του κουταλιού

8. Γενική του σκοπού ή της χρήσης, για να δηλώσουμε το σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιείται κάτι. π.χ. Αυτό το ποτήρι είναι του νερού

σε ποιον ανήκει κάτι: τα γόνατα του Γιώργου
τον τόπο: Η ναυμαχία του Γέροντα
το χρόνο: Θα γυρίσουμε του χρόνου
μια ιδιότητα, ένα χαρακτηριστικό: μαστίχα Χίου
την αιτία: ένοχος κλοπής
το περιεχόμενο: τελάρα ντομάτας
τη μέτρηση χώρου ή χρόνου: πορεία μιας ώρας
το σκοπό: έφτιαξε το στεφάνι της Πρωτομαγιάς
ένα σύνολο που διαιρείται: τα παιδιά της παρέλασης

ΕΞΑΣΚΟΥΜΑΙ ΣΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

1. Στο παρακάτω κείμενο να υπογραμμίσεις και να χαρακτηρίσεις τις γενικές που προσδιορίζουν ουσιαστικά:

Ο παππούς, ο καλύτερος άνθρωπος του κόσμου, πέρασε ώρες αγωνίας μέσα στην αποθήκη του σιταριού, όπου είχε κλειστεί με μερικούς άλλους κατοίκους του χωριού. Κλάψες παιδιών ακούγονταν, ενώ οι πληροφορίες για την απόβαση των στρατευμάτων πλήθαιναν. Τότε έμαθε και για τη μάχη του αεροδρομίου και για το χαμό του γιου του. Εκεί μέσα ένιωθε βαθιά τη λύπη του χωρισμού από τους δικούς του, κι από αυτό το τσάκισε. Δράκου δύναμη είχε, έγινε σωστό ράκος τις μέρες της εισβολής.

Μαρ. Κορομηλά, <<Πόντος – Ανατολία>>

2. Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσεις και να χαρακτηρίσεις τις γενικές που συμπληρώνουν ουσιαστικό:

· Ο Ερμής του Πραξιτέλη είναι αριστούργημα.

· Το κατάστημα του πατέρα μου είναι γωνιακό.

· Η λύπη του χωρισμού τον πίκρανε πολύ.

· Ήταν η Γοργόνα, αδελφή του Μεγαλέξανδρου.

· Εργάζεται σε αποθήκη φαρμάκων.

· Είχε στο κελάρι του κρασί τριάντα ετών.

· Φόρεσε τα ρούχα της δουλειάς κι έφυγε.

· Με συγκινούν τα χρώματα του ηλιοβασιλέματος.

· Έσκισε κατά λάθος μια σελίδα του τετραδίου.

· Αγόρασε για το Πάσχα ένα αρνί δεκαπέντε κιλών.