Συγγενικές σχέσεις

Α.Φτιάχνω την ιστορία…

·      .  Κάθε απόγευμα μετά τη δουλειά, χειμώνα καλοκαίρι, φορούσε αθλητική φόρμα και παπούτσια και χανόταν.Η μαμά δεν είχε περάσει τα σαράντα. Δεν ήξερα καμιά γυναίκα στο νησί να φοράει λουλούδια στα μαλλιά.Η μαμά μου ήταν πάντα ξεχωριστή. 

Β.Τι δεν ταιριάζει;

Τις φρόντιζε σαν να ήταν παιδιά της κι όταν άνθιζαν έπλεκε τα λουλούδια τους μαζί με το πουλόβερ της.Η μαμά είχε περάσει τα σαράντα.

Γ. Το τηλεγράφημα με 10 λέξεις

Δ.Κάνω ερωτήσεις για αυτό που διαβάζω

Ε.Η χαμένη φράση:

·        γηδγφξκασδρτιεςυρτες;ηξφλσαφαμ,σβωασηγνωκαθοτανστοναγαπημενοτηςβραχογυριζεπαντα με ταχεριαγεματα

Στ.Βάλε αυτό που λείπει:

Κάθε απ...γ.....μα μετά τη δουλ....ά, χ.....μώνα καλοκ....ρι,φορ.....σε αθλητική φόρμα και παπ.......τσια και χανόταν. Παραλία παραλία, έφτανε ως το ακρωτήρι με τον φάρο, που το δέρν.....ν τα κύματα. Καθόταν στον αγαπημένο της βράχο. Γύριζε πάντα με τα χέρια γεμάτα. Βότσαλα με παράξενα χρώματα, που η θάλασσα τ......ς έδινε πότε το σχήμα ενός π.....λιού ή τη μορφή μιας γυν.....κας, και ξύλα ξεβρασμένα στην άμμο, αργασμένα* από το κύμα και την αρμύρα. Με λίγες «καλλιτεχνικές επεμβάσ.....ς», όπως έλεγε η ίδια, έφτιαχνε αριστ......ργήματα που στόλιζαν τον κήπο και την αυλή μας.

Μικρή πήγ......να κι εγώ μαζί της. Μου άρεσε να τσαλαβ.....τάω στην παραλία, να σκαρφαλώνω στα βράχια και να βρίσκω καβ....ρια και κοχύλια. Κι όλο κ.....ταζα πότε θα βγ... η γοργόνα. Η μαμά δε βαριόταν να μου λέει και να μου ξαναλέ.... παραμύθια. Από εκ....νη έμαθα να διαβάζω λογοτεχνικά βιβλία. Το βράδυ αράζαμε κάτω από τη λ.....κα τα καλοκ....ρια ή δίπλα στο τζάκι τον χ....μώνα, μ’ ένα βιβλίο στο χέρι. Τα παράγγελνε η ίδια στο βιβλιοπωλ....ο της πλατ.....ας κι όσα έκρινε ότι μ’ ενδιέφεραν τα έδινε και σε μένα να τα διαβάσω.

Ζ.Γράψε την περίληψη αφού βάλεις σε σωστή σειρά τις προτάσεις:

.Το πιο όμορφο πάνω της όμως ήταν οι κινήσεις των χεριών της, και ό,τι έκανε το έκανε με χάρη..........    
Η μαμά μου ήταν πάντα ξεχωριστή. ...........
Από τότε μαμά και γαρδένια είναι ένα στο μυαλό μου...........
Με λίγες «καλλιτεχνικές επεμβάσεις», όπως έλεγε η ίδια, έφτιαχνε αριστουργήματα που στόλιζαν τον κήπο και την αυλή μας.............
Το βράδυ αράζαμε κάτω από τη λεύκα τα καλοκαίρια ή δίπλα στο τζάκι τον χειμώνα, μ’ ένα βιβλίο στο χέρι..........

Κριτική σκέψη

Τι θα μπορούσαμε να μάθουμε εμείς από αυτό το κείμενο;

Νομίζεις ότι τα γεγονότα είναι ρεαλιστικά;

Ποια άλλη γνώμη θα μπορούσε  να είχε υποστηρίξει η συγγραφέας;

Ποια είναι η γνώμη σου για αυτά που διάβασες σε αυτό το κείμενο;

Αντανάκλαση

Θα ήθελες να αφηγηθείς/ζήσεις μια τέτοια περιπέτεια ,όπως και η ηρωίδα;

Προσπάθησε να βάλεις τον εαυτό σου στη θέση του ήρωα.Θα αντιδρούσες με τον ίδιο τρόπο ή διαφορετικά; Γιατί;

σκιά και φως

http://atlaswikigr.wikifoundry.com/page/%CE%B7+%CF%84%CE%AD%CF%87%CE%BD%CE%B7+%CF%84%CE%B7%CF%82+%CF%83%CE%BA%CE%B9%CE%AC%CF%82

οξέα βάσεις άλατα

Κλικ για εκτέλεση

http://aggeloskosmas.weebly.com/omicronxi941alpha-beta940sigmaepsiloniotasigmaf-902lambdaalphataualpha.html

https://www.slideshare.net/fotist/ss-29885899
οξέα βάσεις άλατα παρουσίαση
Αγγλικά
http://fusecontent.education.vic.gov.au/1a0300c9-9cd3-4fca-b867-9b52e59d5166/p/index.html





http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/1514

Ποιόν θα περιγράψω; 
Όνομα - Ηλικία - Επάγγελμα - Καταγωγή
Γιατί διαλέγω αυτό το πρόσωπο; 
Από πού τον γνωρίζω;

2. ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ

ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Γενικά χαρακτηριστικά: Ψηλός, κοντός, μέτριος, γεμάτος, παχουλός, ευτραφής, εύσωμος, κανονικός, γυμνασμένος, αγύμναστος, μελαμψός, μαυριδερός, με άσπρο δέρμα, ροδαλόςΑνάστημα: ψηλός, γεροδεμένος, αδύνατος

Χαρακτηριστικά προσώπου: 
πρόσωπο:Μακρόστενο, ωοειδές, στρογγυλό, τετραγωνισμένο, ωχρό, ροδαλό, υγιές, χλωμό, όμορφο, γερασμένο, καθαρό, με γυαλιά, με μουστάκι/μούσι (ίσιο, στενό, μικρό, φουντωτό, ψαλιδισμένο, χτενισμένο, μαδημένο), ξυρισμένος, αξύριστος, με φαβορίτες
μαλλιά: Ξανθά, κόκκινα, καστανά, μαύρα, φαλακρός, γκρίζα, πυκνά, αραιά, με χωρίστρα, ίσια, σγουρά, λαμπερά, καλοχτενισμένα, αχτένιστα,

λυτά, με κοτσίδα, με αλογοουρά, με φράντζες, με μπούκλες, άλουστα,

Απεριποίητα, περιποιημένα,
μάτια: Μικρά, μεγάλα, στρογγυλά, αμυγδαλωτά, σχιστά, πεταχτά, βαθουλωτά, πράσινα, μαύρα, μελιά, γαλανά, καστανά, κουρασμένα, φωτεινά, εκφραστικά,  δακρυσμένα, λυπημένα, κοκκινισμένα, χαρούμενα, με πυκνά/αραιά φρύδια
μύτη:Μεγάλη\μικρή, γαμψή, ίσια, κυρτή, λεπτή, μακριά,  καλοσχηματισμένη, χοντρή, πλακουτσωτή, με φακίδες
στόμα /χείλια: Μεγάλο, μικρό, στενό, φαρδύ, με λεπτά / στενά / σαρκώδη χείλη, ωραίο / γεμάτο / ειρωνικό χαμόγελο

Χαρακτηριστικές κινήσεις

Τρόπος ομιλίας: γλυκομίλητος, αυστηρός

Ντύσιμο: Μοντέρνο, συντηρητικό, απλό, με έντονα / σκούρα / φωτεινά χρώματα, εκλεπτυσμένο, με γούστο, καθημερινό, αθλητικό, σπορ, επίσημο, ατημέλητο, στολή, συνηθισμένο, ασυνήθιστο, χειμερινό, καλοκαιρινό, ελαφρύ. εκκεντρικό

ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ

Προτερήματα και Ελαττώματα: Νευρικός, απότομος, ευέξαπτος, επιθετικός, ήπιος, ιδιότροπος, βολικός, γκρινιάρης, φιλικός, πρόσχαρος, απλός, ευγενικός, τίμιος, ηθικός, ύπουλος, ευχάριστος, δυσάρεστος, καλοπροαίρετος, κακοπροαίρετος, κακόβουλος, συγκαταβατικός, ήρεμος, συμπονετικός, μυστηριώδης, ειλικρινής, ενδιαφέρων, φιλόδοξος, φιλότιμος, εγωιστής, εκδικητικός, πονηρός, ευκολόπιστος, αφελής 

Χόμπι - Ασχολίες: αθλητισμός , μουσική , ποδήλατο , παιχνίδια

ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΠΟΥ ΘΥΜΑΜΑΙ

3. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Τι μου κάνει μεγαλύτερη εντύπωση σ’ αυτό το πρόσωπο; 
Τι άλλο ξέρω γι’ αυτόν;

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ

συμπάθεια, συμπόνια, ευγνωμοσύνη, εμπιστοσύνη, αγάπη, ενδιαφέρον

ΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ

Συνάντ...ση // Οδ....σσέας // Τ...λέμαχος // αλλι...τικος // αποκρ...νομαι // ...ποφέρω // κ...λώ // θρ...νώ // ξεχ...ριστός // κ...λιά // μ...άζω // φ...τρώνω // αθλ...τικός // ά...ος // αρμ...ρα // αριστούργ...μα // κα....ιτεχνικός // επέμβασ... // σκαρφαλ...νω // κοχ...λια // καλοκ...ρι // χειμ...νας // βιβλιοπ...λείο // πολ...θρόνα // ξενοδοχ...ο // ζεστ...νομαι // σ...μπεριφέρομαι // β...ξιμο // κατασκ...νωση // χοροπ...δάω // νόστ...μος // γουρλ...νω // στεναχ...ρημένος // συν...θίζω // γε...αίος // πυρ...νικός // οικογέν...α // σύζ...γος // διαζ...γιο // ...ιοθεσία.

ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΣΕ ΠΤΩΣΗ ΓΕΝΙΚΗ

Όταν χρησιμοποιούμε τη γενική ενός ουσιαστικού ως ετερόπτωτο προσδιορισμό ενός άλλου ουσιαστικού τότε η γενική αποκτά διάφορες σημασίες.  

1. Γενική κτητική, για να δείξουμε σε ποιον ανήκει κάτι          π.χ. Ο καλλιτέχνης ζωγράφισε το σώμα και τα πόδια του αλόγου.

2. Γενική υποκειμενική, για να φανερώσουμε το υποκείμενο μιας ενέργειας.               π.χ.  Η επιστροφή του Γιάννη συνοδεύτηκε από γλέντια και χαρές. Για να βρούμε μια γενική υποκειμενική μετατρέπουμε το ουσιαστικό που προσδιορίζει η γενική (επιστροφή) σε ρήμα. Αν η γενική είναι υποκείμενο, τότε μιλάμε για γενική υποκειμενική. Δηλαδή: Η επιστροφή του Γιάννη > Επέστρεψε ο Γιάννης > Ποιος επέστρεψε; Ο Γιάννης = υποκείμενο

3. Γενική αντικειμενική, για να φανερώσουμε το αντικείμενο μιας ενέργειας. π.χ. Το δυνατό χτύπημα της πόρτας από το Γιάννη ενόχλησε τους γείτονες Για να βρούμε μια γενική αντικειμενική μετατρέπουμε το ουσιαστικό που προσδιορίζει η γενική (χτύπημα) σε ρήμα. Αν η γενική είναι αντικείμενο, τότε μιλάμε για γενική αντικειμενική.  Δηλαδή: Το δυνατό χτύπημα της πόρτας > Ο Γιάννης χτύπησε την πόρτα  > Τι χτύπησε; την πόρτα = αντικείμενο.

4. Γενική του τόπου, για να δηλώσουμε τον τόπο στον οποίο γίνεται μια ενέργεια. π.χ. Στη μάχη του Μαραθώνα αρχηγός των Αθηναίων ήταν ο Μιλτιάδης.

5. Γενική του χρόνου, για να δηλώσουμε το χρόνο κατά τον οποίο γίνεται μια ενέργεια. π.χ. Ασχολείται με δουλειές της νύχτας

6. Γενική του μέτρου, για τη μέτρηση α) του τόπου ή β) του χρόνου. π.χ. α) Προχώρησε μια απόσταση διακοσίων μέτρων και σταμάτησε. β) Προχώρησε μια απόσταση δύο ωρών και σταμάτησε.

7. Γενική της ιδιότητας, για να δώσουμε μια ιδιότητα στο ουσιαστικό. π.χ. Μας κέρασε γλυκό του κουταλιού

8. Γενική του σκοπού ή της χρήσης, για να δηλώσουμε το σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιείται κάτι. π.χ. Αυτό το ποτήρι είναι του νερού

                  

• σε ποιον ανήκει κάτι: τα γόνατα του Γιώργου
• τον τόπο: Η ναυμαχία του Γέροντα
• το χρόνο: Θα γυρίσουμε του χρόνου
• μια ιδιότητα, ένα χαρακτηριστικό: μαστίχα Χίου
• την αιτία: ένοχος κλοπής
• το περιεχόμενο: τελάρα ντομάτας
• τη μέτρηση χώρου ή χρόνου: πορεία μιας ώρας
• το σκοπό: έφτιαξε το στεφάνι της Πρωτομαγιάς
• ένα σύνολο που διαιρείται: τα παιδιά της παρέλασης

                        

ΕΞΑΣΚΟΥΜΑΙ ΣΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

1. Στο παρακάτω κείμενο να υπογραμμίσεις και να χαρακτηρίσεις τις γενικές που προσδιορίζουν ουσιαστικά:

Ο παππούς, ο καλύτερος άνθρωπος του κόσμου, πέρασε ώρες αγωνίας μέσα στην αποθήκη του σιταριού, όπου είχε κλειστεί με μερικούς άλλους κατοίκους του χωριού. Κλάψες παιδιών ακούγονταν, ενώ οι πληροφορίες για την απόβαση των στρατευμάτων πλήθαιναν. Τότε έμαθε και για τη μάχη του αεροδρομίου και για το χαμό του γιου του. Εκεί μέσα ένιωθε βαθιά τη λύπη του χωρισμού από τους δικούς του, κι από αυτό το τσάκισε. Δράκου δύναμη είχε, έγινε σωστό ράκος τις μέρες της εισβολής.

      

                                            Μαρ. Κορομηλά, <<Πόντος – Ανατολία>>

2. Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσεις και να χαρακτηρίσεις τις γενικές που συμπληρώνουν ουσιαστικό:

·        Ο Ερμής του Πραξιτέλη είναι αριστούργημα.

·        Το κατάστημα του πατέρα μου είναι γωνιακό.

·        Η λύπη του χωρισμού τον πίκρανε πολύ.

·        Ήταν η Γοργόνα, αδελφή του Μεγαλέξανδρου.

·        Εργάζεται σε αποθήκη φαρμάκων.

·        Είχε στο κελάρι του κρασί τριάντα ετών.

·        Φόρεσε τα ρούχα της δουλειάς κι έφυγε.

·        Με συγκινούν τα χρώματα του ηλιοβασιλέματος.

·        Έσκισε κατά λάθος μια σελίδα του τετραδίου.

·        Αγόρασε για το Πάσχα ένα αρνί δεκαπέντε κιλών.

·        Η εταιρία έκανε διαφήμιση του προϊόντος.

·        Η νίκη της ομάδας ενθουσίασε τους φιλάθλους.

3. Στις παρακάτω περιόδους να υπογραμμίσεις τις δευτερεύουσες προτάσεις.

·        Άρχισε να μιλά καθένας για την οικογένειά του.

·        Τόσο πολύ στεναχωρήθηκε, ώστε ευχήθηκε να μην τον δει ξανά.

·        Άμα δεν είχε τι να κάνει, έπαιζε μόνος του.

·        Δεν είναι βέβαιο αν θα λυθεί το πρόβλημα.

·        Θύμωσε, γιατί κανείς δεν τον βοήθησε.

·        Τακτοποίησαν το ζήτημα όπως νόμιζαν καλύτερα.

·        Απαγορεύεται να κάνεις προσπέραση σε στροφή.

·        Σαν είδε τη φωτιά να δυναμώνει, έτρεξε για βοήθεια στο χωριό.

·        Όποιος δεν έχει μυαλό, έχει πόδια.

·        Όλοι μας τον συμπαθούσαμε, γιατί ήταν ειλικρινής.

·        Ό,τι γυαλίζει δεν είναι χρυσός.

·        Μπορώ να γράψω στον υπολογιστή και με κλειστά μάτια, χωρίς να φοβάμαι για λάθη.

·        Πρόσεξε μη σε χτυπήσω άθελά μου.

·        Αν και δε χρειαζόταν, κράτησα ένα αντίγραφο.

·        Τελικά δε μου απάντησες πού θα είσαι το απόγευμα.

1.   Τα σπίρτα της Φρόσως.  Γενική κτητική 

2.   Παντελόνι της μόδας. Γενική ιδιότητας 

3.   Τσουβάλι τσιμέντου. Γενική περιεχομένου 

4.   Κορυφή του βουνού. Γενική διαιρετική 

5.   Η πτώση του τείχους. Γενική υποκειμενική 

6.   Ο σωτήρας του έθνους. Γενική αντικειμενική 

7.   Η χαρά της νίκης. Γενική της αιτίας 

8.   Παπούτσια χορού. Γενική του σκοπού 

9.   Η συνθήκη της Λωζάνης. Γενική τόπου 

10. Τεχνοτροπία της Αναγέννησης. Γενική χρόνου

Andre Rieu

Όμηρος-βιογραφία

(από βικιπαίδεια)
Ο Όμηρος φέρεται ως ο δημιουργός των ποιητικών κειμένων της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, από τα πρώτα κείμενα της Ιστορικής περιόδου της αρχαίας Ελλάδας, γνωστά ως «Ομηρικά Έπη». Η Ιλιάδα αποτελείται από 15.693 στίχους και αναφέρεται στις τελευταίες πενήντα μία (51), αποφασιστικής σημασίας ημέρες του πολέμου της Τροίας, ο οποίος συνολικά διήρκεσε, σύμφωνα με το μύθο, 10 χρόνια. Η Οδύσσεια αποτελείται από περίπου 12.110 στίχους και περιγράφει τον δεκαετή αγώνα του Οδυσσέα για τον νόστο (επιστροφή στην πατρίδα του Ιθάκη μετά την κατάληψη της Τροίας).

Διαθέτουμε επτά βίους του Ομήρου που προέρχονται από την αρχαιότητα. Η καταγωγή του φαίνεται πως ήταν από την Ιωνία και θρυλείται ότι επτά πόλεις ερίζουν για την καταγωγή του, με επικρατέστερες τη Σμύρνη και τη Χίο. Ως γονείς του αναφέρονται ο Μαίων και η Κριθηίδα και λέγεται ότι το πραγματικό του όνομα ήταν Μελησιγένης, επειδή γεννήθηκε κοντά στον ποταμό Μέλητα της Σμύρνης και ότι πήρε αργότερα το όνομα «Όμηρος», είτε επειδή ήταν τυφλός, είτε επειδή ήταν όμηρος των Κολοφωνίων στον πόλεμο με τη Σμύρνη. Σύμφωνα με τους βίους του, περιόδευσε απαγγέλλοντας τα έργα του στις ελληνικές πόλεις, απέκτησε μεγάλη φήμη, αλλά σε ένα διαγωνισμό με τον Ησίοδο στη Χαλκίδα δεν πήρε βραβείο, επειδή προτιμήθηκε ο Ησίοδος ως ποιητής που εξυμνούσε την ειρήνη. Ως τόπος θανάτου του παραδίδεται η Ίος.

Αργυρή δραχμή με κεφαλή του Απόλλωνα αριστερά και τον Όμηρο καθήμενο δεξιά, Σμύρνη, 1ος αιώνας π.Χ.

Εκτός από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, στην αρχαιότητα αποδόθηκαν στον Όμηρο και άλλα έπη του τρωικού κύκλου, αρκετοί θρησκευτικοί ύμνοι, η επική παρωδία Βατραχομυομαχία και μια κωμική διήγηση για έναν χαζό ήρωα, τον Μαργίτη.Στον Όμηρο αποδίδονται και δύο προφανώς ψευδεπίγραφα επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας (VII 153 και XIV 147).

Η σύγχρονη έρευνα, και ειδικότερα όσοι δέχονται ότι ο Όμηρος μπορεί να θεωρηθεί πραγματικό πρόσωπο, τοποθετεί τη ζωή του στον 8ο αι. π.Χ. και θεωρεί πιθανό ότι ήταν Ίωνας ραψωδός, συνεχιστής μιας μακραίωνης παράδοσης ηρωικών αφηγήσεων, που συνέθεσε την Ιλιάδαγύρω στο 750 π.Χ. και την Οδύσσεια (αν όντως συνέθεσε και τα δύο έργα) γύρω στα 710 π.Χ.

Το ομηρικό ζήτημα

Η Αποθέωση του Ομήρου σε γλυπτό. Μαρμάρινο ανάγλυφο του Αρχίλαου της Πριήνης. 3ος αιώνας π.Χ., Βρετανικό μουσείο

Υπό τον όρο «ομηρικό ζήτημα» ομαδοποιούνται πολλά ερωτήματα που έχουν σχέση με την πατρότητα, τον τρόπο σύνθεσης και την καταγραφή της Ιλιάδας και της Οδύσσειας. Ειδικότερα, έχουν τεθεί τα θέματα:

• Ήταν πραγματικό πρόσωπο ο Όμηρος; Πότε έζησε, πώς συνέθεσε ή έγραψε τα έργα του και ποια είναι αυτά;
• Ποια από τα γεγονότα, τοποθεσίες και πρόσωπα που αναφέρει ο Όμηρος έχουν ιστορικό υπόβαθρο; Μετά την ανακάλυψη των ερειπίων της Τροίας και των Μυκηνών αυτό το ερώτημα άρχισε να αποκτά μεγάλο βάρος.
• Τα κείμενα που έχουμε στη διάθεσή μας σήμερα είναι έργα του ίδιου ποιητή; Κάποιες υφολογικές αλλά και πολιτισμικές διαφορές μεταξύ των δύο ποιημάτων καθιστούν πιθανό το γεγονός να μην γράφτηκαν από τον ίδιο συγγραφέα, χωρίς κάτι τέτοιο να μπορεί να αποδειχθεί με βεβαιότητα.
• Τα κείμενα είναι ενιαίες ποιητικές συλλήψεις ή αποτελούνται από διάφορα στρώματα; Αρκετοί έχουν υποστηρίξει ότι τα σημερινά κείμενα προέρχονται από συνένωση πολλών τμημάτων ή επέκταση παλαιοτέρων. Απέναντι σε αυτήν την «αναλυτική» θεωρία τάσσονται οι «ενωτικοί» που υποστηρίζουν ότι στο καθένα μπορεί να διακριθεί μία συνεπής λογοτεχνική σύλληψη και πραγμάτωση από ένα άτομο. Η σύγκριση με προφορικά έπη έδειξε ότι οι προφορικοί ποιητές, με τεχνικές που δεν είναι οικείες σε μια εγγράμματη κοινωνία, μπορούν να συνθέσουν και να απομνημονεύσουν ποιήματα μεγάλης έκτασης.
• Από την προφορική θεωρία, προκύπτει το ερώτημα ποια ήταν η συμβολή της γραφής στη σύνθεση των ποιημάτων: καταγράφηκαν την εποχή που συντέθηκαν κατά τη διάρκεια της απαγγελίας, υπαγορεύτηκαν από τον ποιητή ή επιβίωσαν προφορικά και καταγράφηκαν αργότερα;

Αναλυτική θεωρία

Η παρουσία κάποιων αντιφάσεων, λογικών κενών ή χασμάτων στο κείμενο της Ιλιάδας και της Οδύσσειας οδήγησε στην υπόθεση ότι τα σωζόμενα κείμενα δεν είναι ενιαίες ποιητικές συλλήψεις αλλά συνένωση περισσοτέρων έργων. Οι υποστηρικτές αυτής της θεωρίας ονομάστηκαν «αναλυτικοί» και οι απόψεις του μπορούν να διαιρεθούν σε επιμέρους τάσεις. Για την Ιλιάδα, μία από τις αναλυτικές θεωρίες ήταν η θεωρία της επέκτασης, που υποστηρίχθηκε κυρίως από τον Gottfried Hermann (1772-1848): σύμφωνα με αυτή, υπήρχε ένα παλαιό κείμενο, μια αρχική Ιλιάδα, που σταδιακά επεκτάθηκε και πήρε τη σημερινή μορφή. Η θεωρία των ασμάτων, που αναπτύχθηκε από τον Karl Lachmann, θεωρούσε την Ιλιάδα συνένωση μικρότερων επικών ασμάτων (ο Lachmann εντόπιζε περίπου δεκαέξι άσματα). Συγγενική ήταν η θεωρία της συγκόλλησης, με βασικό εκπρόσωπο τον A. Kirchhoff, κατά τον οποίο η Ιλιάδα δημιουργήθηκε από συνένωση μικρότερων επών.Ο ίδιος επιχείρησε ανάλογη ανάλυση και για την Οδύσσεια, για την οποία διατυπώθηκε και μια άλλη άποψη, η θεωρία του διασκευαστή, δηλαδή η άποψη ότι υπήρχε μια αρχική Οδύσσεια που επεκτάθηκε στη συνέχεια με προσθήκες ενός διασκευαστή που υστερούσε σε ποιητική αξία από τον ποιητή του αρχικού έργου.

Προφορικότητα και γραφή

Πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι δεν έχει βρεθεί κάποιο κείμενο, είτε ιστορικό είτε λογοτεχνικό είτε έστω επιστολή από την μία πόλη σε κάποια άλλη γραμμένο σε διάλεκτο προ του Ομήρου αλλά ίσως πρέπει να θεωρήσουμε την ύπαρξή του τουλάχιστον πολύ πιθανή, καθώς οι αναλογίες με άλλους συγχρόνους τους λαούς καθιστούν πολύ πιθανό το να χρησιμοποιούσαν την γραφή για τέτοιους σκοπούς. Άρα η επιστημονική έρευνα δεν αποκλείει αλλά τουναντίον αποδέχεται ότι η γραφή υπήρχε στην Ελλάδα πολύ πριν την του Ομήρου με ένα κενό 400 χρόνων (1150-750 π.Χ.) μεταξύ των τελευταίων επιγραφών σε ΓΓΒ και των επιγραφών σε αλφαβητικό σύστημα . Εύλογη λοιπόν η υπόθεση ότι μπορεί να έγινε κάποια μεταγραφή όπως έχουμε βρει να γίνεται από την εικονογραφική στην Γραμμική . Μία ριζοσπαστική πλήν όμως επιστημονικά ενδιαφέρουσα άποψη διετύπωσε προσφάτως ο Barry B. Powell στο βιβλίο του "Homer and the origins of the Greek alphabet (Cambridge 1991)" ότι δηλαδή το Ελληνικό αλφάβητο επινοήθηκε με κύριο σκοπό να καταγραφούν τα ομηρικά έπη.

Από τον 6ο αι. π.Χ. μαρτυρείται και μια επαγγελματική ένωση ραψωδών που ονομάζονταν «ὁμηρίδες», οι οποίοι απήγειλλαν κάποια εκδοχή των επών, αλλά δεν γνωρίζουμε αν είχαν στην κατοχή τους κάποιο γραπτό κείμενο. Σημαντική θεωρείται στο θέμα της παγίωσης του ομηρικού κειμένου η συμβολή του Πεισιστράτου που λέγεται ότι καθιέρωσε απαγγελίες του Ομήρου στη γιορτή των Παναθηναίων με βάση ένα σταθερό κείμενο (η λεγόμενη «πεισιστράτεια διόρθωση»).

Γλώσσα και μέτρο

Όμηρος, 1663. Έργο του Ρέμπραντ

Το μέτρο της Ιλιάδας και της Οδύσσειας είναι ο δακτυλικός εξάμετρος στίχος. Βάση του είναι ο δακτυλικός πους, δηλαδή μια μονάδα που αποτελείται από μία μακρόχρονη συλλαβή και δύο βραχύχρονες (που μπορεί να αντικατασταθούν από μία μακρόχρονη). Ο κάθε στίχος απαρτίζεται από έξι πόδες. Οι πέντε πρώτοι είναι δάκτυλοι και ο έκτος αποτελείται από δύο συλλαβές, την πρώτη υποχρεωτικά μακρόχρονη και τη δεύτερη αδιάφορη. Συνολικά ένας δακτυλικός στίχος μπορεί να αποτελείται από δώδεκα έως δεκαεπτά συλλαβές. Υπάρχει μια ισχυρή νοηματική παύση περίπου στο μέσον του στίχου, καθώς και άλλες μικρότερες που χωρίζουν τον στίχο έως και σε τέσσερις μικρές νοηματικές ενότητες.

Η γλώσσα του Ομήρου είναι τεχνητή, η οποία ουδέποτε μιλήθηκε, αλλά κατανοητή απ' όλον τον ελληνόφωνο κόσμο. Το υλικό της προέρχεται από διάφορες διαλέκτους και χρονικές περιόδους. Βάση είναι η ιωνική διάλεκτος όπως είχε διαμορφωθεί τον 8ο αι. π.Χ. στα παράλια της Μικράς Ασίας. Υπάρχουν ακόμη πολλά αιολικά στοιχεία αλλά και τύποι παλαιότεροι αναγόμενοι στη μυκηναϊκή εποχή. Δωρικά στοιχεία δεν υπάρχουν, ενώ κάποιοι αττικοί τύποι ενδέχεται να είναι μεταγενέστερες προσθήκες. Η ύπαρξη πολλών συνώνυμων τύπων οι οποίοι προέρχονταν από ποικίλες διαλέκτους ή περιόδους παρείχε μετρικές ευκολίες στον ποιητή, αφού ανάλογα με τη θέση του στίχου μπορούσε να χρησιμοποιήσει μία από πολλές νοηματικά ισοδύναμες λέξει

Λογότυποι και τυπικές σκηνές

Από την προφορική επική παράδοση ο Όμηρος είχε κληρονομήσει ένα σύνολο στερεοτυπικού υλικού το οποίο προσάρμοζε ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περίπτωσης. Η μικρότερη τυπική μονάδα είναι οι σύντομες φράσεις που αποτελούνται από ένα όνομα και επίθετο. Ανάλογα με τη θέση του στίχου, προκύπτουν διάφοροι συνδυασμοί όπως Παλλὰς Ἀθήνη, γλαυκῶπις Ἀθήνη, θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη. Κάποιες φορές τα τυπικά επίθετα χρησιμοποιούνται ακόμη και όταν τα νοηματικά συμφραζόμενα δεν επιτρέπουν τη χρήση τους. Μεγαλύτερης έκτασης λογότυποι χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν την αρχή και το τέλος μιας ομιλίας, την μετακίνηση ενός ήρωα ή τα γεγονότα των μαχών.

Εκτός από τις εκφραστικές στερεοτυπίες, υπήρχαν και τυποποιημένες ακολουθίες πράξεων για να περιγράψουν εκτενή γεγονότα όπως η θυσία, η ικεσία, η υποδοχή ενός φιλοξενούμενου, ένα γεύμα, μία μονομαχία. Για παράδειγμα η αφήγηση μιας αριστείας, δηλαδή μιας σειράς κατορθωμάτων ενός ήρωα, βασίζεται σε ένα συγκεκριμένο πρότυπο: πρώτα περιγράφεται ο εξοπλισμός του ήρωα. Όταν αρχίζει η μάχη, ο πρωταγωνιστής σκοτώνει κάποιους εχθρούς σε μονομαχίες και έπειτα επιτίθεται εναντίον του εχθρικού στρατού τον οποίο ωθεί σε φυγή. Η καταδίωξη διακόπτεται όταν αυτός πληγώνεται, αλλά με προσευχή σε ένα θεό θεραπεύεται, επιστρέφει στη μάχη και μονομαχεί με τον αρχηγό των εχθρών. Τον σκοτώνει και ακολουθεί μάχη των δύο παρατάξεων για το πτώμα, το οποίο αποκτούν τελικά οι φίλοι του νεκρού με θεϊκή παρέμβαση. Παρά την τυποποίηση, κάθε φορά που εμφανίζονται τυπικές σκηνές υπάρχουν διαφορές στις λεπτομέρειες ανάλογα με τις ανάγκες.

Εκτενείς παρομοιώσεις

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ομηρικής, τεχνικής, που φαίνεται ότι δεν υπήρχε στα παλαιότερα έπη, είναι οι εκτενείς παρομοιώσεις. Αυτές οι παρομοιώσεις είναι επεκτάσεις των σύντομων παρομοιώσεων: για παράδειγμα η απλή παρομοίωση «επιτέθηκε σαν λιοντάρι» μπορεί να επεκταθεί στην εικόνα ενός πληγωμένου και αγριεμένου λιονταριού που επιτίθεται στους κυνηγούς του, στην εικόνα του λιονταριού που κατασπαράζει το πρόβατα ενός φοβισμένου βοσκού ή στην εικόνα του ζώου που προσπαθεί να προστατέψει τα νεογνά του από τους κυνηγούς.Ο κόσμος των παρομοιώσεων είναι ο κόσμος της καθημερινής εμπειρίας, που είναι οικείος στον ακροατή / αναγνώστη, και έχει στόχο να βοηθήσει τη φαντασία του αναγνώστη να αντιληφθεί κάτι, συγκρίνοντάς το με μια εικόνα από την άμεση εμπειρία του. Τα θέματα από τα οποία προέρχονται οι παρομοιώσεις είναι τα φυσικά φαινόμενα (τρικυμίες, αστραπές και βροντές, πυρκαγιές), το κυνήγι, οι επιθέσεις άγριων ζώων και καθημερινές δραστηριότητες όπως η υφαντική, η ξυλουργική, η ποιμενική και αγροτική ζωή.