Για όσους και όσες το ζήτησαν

 

   «Ακόμα να ανακοινωθούν τα πορίσματα της επιτροπής για το αρχοντικό των αδερφών Εμμανουήλ στην Καστοριά;»ρώτησε η Άννα στην γραμματέα της.

 Έκανα τόση προσπάθεια να αναδείξω την περιοχή και τα παλιά σπίτια .Μου αρέσει να περπατώ στην λίμνη και δίπλα τα σπίτια αυτά να βγάζουν την αρχοντιά μιας άλλης εποχής. Δουλεύω πολλά χρόνια στην εταιρεία ,ως μηχανικός .

  Έκανα το αίτημα στην Europa nostre και θα απαντήσουν από μέρα σε μέρα.Ο τίτλος είναι: Η Ευρώπη μας.

 Η απάντηση ήρθε.Και ήταν θετική .Το πρόσωπο της Άννας φωτίστηκε με ένα μεγάλο χαμόγελο.Ήξερε ότι τώρα θα δοθούν πολλά χρήματα για να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις στις τοιχογραφίες.

  Θυμάμαι την πρώτη φορά που είδα από κοντά το αρχοντικό.

Μπήκα στην αυλή.Προχώρησα μέσα από τα χόρτα που μπλέκονταν στα πόδια μου.Ο τόπος μύρισε γρασίδι.Έφτασα στην πόρτα του β΄ορόφου .Όταν μπήκα η μυρωδιά της κλεισούρας και της υγρασίας έφτασε στα ρουθούνια μου. Άνοιξα περισσότερο τα μάτια μου και μέσα στο σκοτάδι είδα στους τοίχους τις υπέροχες ζωγραφιές. Από το ανοιχτό  παντζούρι το  φως εισβάλλει και δίνει στα πρόσωπα μία απόκοσμη θωριά.

  Οι τοιχογραφίες έχουν σταματήσει το χρόνο.Άνθρωποι ,σπίτια,βουνά,λίμνη σε ένα πάντρεμα εικόνων. Τα μάτια μου κοιτούν τις γούνες ,τα χαλιά,τα δερμάτινα παλτά στο δωμάτιο και μετά σταματώ στις υπέροχες τοιχογραφίες.

 Και όμως  μπροστά μου ,σε αυτό το νεοκλασικό κτήριο ,με τους κίονες στην μπροστινή όψη, είδα να εκτυλίσσονται οι εποχές του χρόνου.

   Το καλοκαίρι με τον κατακίτρινο ήλιο μέσα από τα στάχυα,ζέσταινε τους ανθρώπους που θέριζαν. Οι ελιές γύρω από τη λίμνη να κάνουν τα χρυσοπράσινα φύλλα να γυρίζουν από τον άνεμο. Οι μηλεώνες γεμάτοι.Το τσάι του βουνού με τα όμορα κίτρινα ανθάκια ,πάνω στις πλαγιές του Γράμμου.Πιο κάτω είναι το θυμάρι ,το χαμομήλι αλλά και οι άγριες ορχιδέες ,το σαλέπι και η πριμούλα.

  Το φθινόπωρο ,γεμάτο φύλλα στους δρόμους και στα σοκάκια γύρω από το αρχοντικό.Ένας γκρίζος ουρανός γεμάτος σύννεφα.Οι καστανιές πόσο μεγάλες! Φορτωμένες ,λυγίζουν τα κλαδιά . Παραπέρα οι αμπελώνες με το μαύρο σταφύλι για κρασί έτοιμο για τον τρύγο.

  Ο χειμώνας με την κάτασπρη επιφάνεια της λίμνης ,παγωμένη.Οι πάπιες και οι κύκνοι κάθονται γύρω γύρω από τις πλάβες που είναι στις όχθες. Φασόλια γίγαντες στα περιβόλια και μανιτάρια.

  Η άνοιξη με τα περιβόλια ,τα  λουλούδια και μέλισσες ,γέμιζαν το τοπίο. Το μέλι με τις κερήθρες πάνω στις κυψέλες. Οι κτηνοτρόφοι που ετοιμάζουν το τυρί,τη μυζήθρα και το κεφαλοτύρι.

   Η Άννα ήξερε την ιστορία του αρχοντικού .Αδερφών Εμμανούηλ. Με τον  Παναγιώτη Εμμανουήλ  22 ετών, να είναι φοιτητής της ιατρικής και ο αδερφός του ο Ιωάννης,λογιστής στη Βιέννη .Συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν με τον Ρήγα Φεραίο το 1798.Φίλοι και σύντροφοι του Ρήγα Βελεστινλή.

  "Φέρε τα σχέδια της ανάπλασης"είπε στη γραμματέα της."Έχουμε δουλειά.Τα χρήματα θα τα πάρουμε αν είμαστε έτοιμοι για την επισκευή του αρχοντικού"είπε και άρχισαν να ξανακοιτάν τα σχέδια.

  Στο νου της έχει μείνει η εικόνα του  Ρήγα.Είχε την εικόνα μπροστά της. Έφτασε στη Βιέννη και  βρήκε την ελληνική κοινότητα σε ακμή όχι μόνο στον οικονομικό τομέα αλλά και στον πνευματικό και πολιτιστικό.Το έδαφος ήταν γόνιμο να σπείρει τις ιδέες του και τα οράματά του.Διαποτίστηκαν οι Έλληνες της Διασποράς , από τις ιδέες του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης,αλλά και από τους Ναπολεόντιους Πολέμους,πιστεύοντας ότι ήρθε η ώρα της ελευθερίας από τη τουρκική σκλαβιά. ΟΙωάννης Εμμανουήλ  έγραψε ένα βιβλίο μαθηματικών και ένα αντίγραφο το έδωσε στον φίλο του,τον Ρήγα.Αυτό το είχε συνέχεια μαζί του.Ακόμα και στη σύλληψή του το είχε στις αποσκευές του. Η μεγάλη του αγάπη ήταν η ποίηση .Το 1797 έγραψε το παρακάτω ποίημα με αναφορές στην αρχαϊζουσα γλώσσα και τη μυθολογία με ομοιοκαταληξία και μέτρο.

΄Αχ Πάτερ έως πότε, Ἐκάτη ἡ δεινή
΄Ως πότε νά μέ θλίβη; καί νά μέ τυραννᾕ.
Ἐπίβλεψον Κρονίδη, σπλαγχνίσθητε Θεοί!
Λυπήθητέ μ' ἐμένα, ὦ φίλοι Ἀχαιοί.

΄Ω έθνος μου, ὦ γένος, ὦ φίλτατε λαέ
Εἰς τάς πληγάς μου κλαύσον, άχ κλαύσον Δαναέ.
Ἀπέμειν' ἐγώ μόνη ἀπ' όλας τάς Θεᾶς
Δυστυχεστάτη ὄντως, τάς νῦν, τάς παλαιάς.

Τό δόρυ συντριμμένον στούς πόδας τἢς δεινἢς
Θεᾶς τἢς ἀντιπάλου Ἐκάτης τἢς κλεινἢς.
Ὀ θώραξ μου, τό σάκκος, ἀσπίς ἡ κρατερά,
Ριμμένα τά πατοῦσιν. Ώ θέα φοβερά!

Αἱ χεῖρες μου δεμέναι, μέ σίδηρα σφικτά
Γελᾶ μέ τήν Ἐκάτην, ἡ Έρις δυνατά.
΄Ω Έρις πικροτάτη ἀπό τάς Ἐριννύς
Σύ ἢσουν ἡ αἰτία, ἐσύ μέ τυραννείς.

΄Α! κάκισται δέν εἶμαι, ἀπ' ὄλα μου γυμνή
Τά ὄπλα ὡς θαρρεῖτε, ἀλλ' είν' ἡ φαεινή
Η περικεφαλαία στήν κεφαλήν μ' αὐτήν

Η Έρις μον' νά λείψη, καί ἔχω ποθητήν
μετέπειτα ἐλπίδα νά ἐλευθερωθῶ.
Παράσημα μου ὄλα λαμπρὡς νά ενδυθῶ.

Τό φίλτατόν μου ἔθνος δέν μέ ἀλησμονᾶ.
Παντοῦ μέ ἐνθυμεῖται, πατρίς δέν τό πλανᾶ
Νά τό κρατήση ξένη, ἀλλ' ἔχει τάς καλάς
Ἀθήνας ν' ἀναστήση, ἀφ' οὖ μεταβολάς

Ἀμεταβλήτους πάθη Ἐκάτη ἡ δεινή
ἡ φίλη πάλιν Πατρίς μας ἡ κλεινή.

Το αρχοντικό των αδελφών Ιωάννη και Παναγιώτη Εμμανουήλ (1750) συμμαρτύρων του Ρήγα Βελεστινλή, σήμερα στεγάζει το Μουσείο Ενδυματολογίας Καστοριάς)

 

 

Χειρόγραφο του Ιωάννη Εμμανουήλ (παρακλητικός λόγος εις υπεραγίαν Θεοτόκον υπέρ Ρήγα Βελεστινλή) που συντάχθηκε στον Πύργο Νεμπόισα της φυλάκισής του (Ιούνιος) 1798, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη(από βικιπαίδεια).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Στο 5000 πΧ ,στον οικισμό του Δισπηλιού,ο Αχιλλέας στην καλύβα του .Έπαιζε μουσική.Φλογέρες από οστά του έμαθε ο αρχηγός της αγέλης να κάνει εύκολα από τα ζώα που σάπιζαν στην ακτή της λίμνης.

  Μέσα στην καλύβα  υπάρχουν μπουκάλια,κύπελα από πηλό και πολλά αγκίστρια.Ήξερε να δολώνει για να πιάνει μεγάλες πεταλούδες και γριβάδια.

  Δεν έχει λίγο καιρό που άρχισε να γράφει σε ξύλινη πινακίδα. Τα στοιχεία ανήκουν στην γραμμική Α. Ξέρει ότι είναι αρχή και του αρέσει να χαράσσει τα στοιχεία. Στην μέση της καλύβας υπάρχει φωτιά που είναι αναμμένη και γύρω της ο πηλός ,αρχίζει να σκληραίνει .Θα το χρησιμοποιεί για πιάτο.

  Η καλύβα είναι φτιαγμένη από ξύλα ,γύρω γύρω που ακουμπάν σε λάσπη. Στην οροφή πολλές στρώσεις από καλάμια σταματούν τις βροχές και το χιόνι .Ενώ το καλοκαίρι αφήνουν την δροσιά της λίμνης να μπει στην καλύβα.

  Οι καλύβες είναι κυλινδρικές .Του Αχιλλέα έχει ένα κουφάρι κεφαλιού στην είσοδο. Άλλες είχαν σχήμα ορθογώνιο .Όλες ήταν πασσαλόπηκτες και η γέφυρα που ένωνε με την στεριά ,το βράδυ ,σηκωνόταν ,ώστε να μην πλησιάζουν τα άγρια ζώα.

  Όλοι οι κάτοικοι ήταν περίπου τρεις χιλιάδες και με οργάνωση και πειθαρχία μάζευαν την τροφή τους ,έκτρεφαν κατοικίδια και ψάρευαν στην λίμνη με τα μονόξυλα.