Τα έθιμα που παρουσιάζονται είναι η "Καλλινίτσα" και τα πανηγύρια.
Η "Καλλινίτσα", γίνεται 25 Ιουνίου για τον Αϊ - Γιάννη τον Κλήδονα, στο δρόμο. Είναι κάποια κοπέλα ανύπανδρη που όλα τα κορίτσια του χωριού την ντύνουν και τη στολίζουν. Είναι η "νύφη" του Αϊ- Γιάννη του Κλήδονα. Την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, όπου αναθέτουν σε κάποιο μέλος της συντροφιάς, συνήθως σε μια κοπέλα της οποίας και οι δύο γονείς είναι εν ζωή, να φέρει από το πηγάδι ή την πηγή το "αμίλητο νερό". Η ονομασία αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η εν λόγω κοπέλα και η συνοδεία της πρέπει να ολοκληρώσουν την αποστολή αυτή, τηρώντας απόλυτη σιωπή. Στα νησιά, το αμίλητο νερό είναι συχνά θαλάσσιο, οπότε και πρέπει να συλλεχθεί από σαράντα κύματα. Επιστρέφοντας στο σπίτι όπου τελείται ο κλήδονας, το νερό αδειάζεται σε πήλινο -ως επί το πλείστον- δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα αντικείμενο, το λεγόμενο ριζικάρι. Συνήθως, πρόκειται για κάποιο προσωπικό αντικείμενο, συχνά μάλιστα πολύτιμο. Στη συνέχεια, το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα, το οποίο δένεται γερά με ένα κορδόνι ("κλειδώνεται", παρετυμολογία του κλήδονα που εξηγεί το γεγονός ότι σε μερικά μέρη της Ελλάδας τοποθετείται λουκέτο στο κορδόνι) και τοποθετείται σε ταράτσα ή άλλο ανοιχτό χώρο. Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων, για να "ξαστριστεί". Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.
Στις 24 του μηνός τυχαίνει η ακμή του θέρους, οι θερινές αλλαγές του ήλιου, που είναι μια σημαντική, αλλά μερικές φορές κι επικίνδυνη αλλαγή του χρόνου, κυρίως για τους γεωργούς. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο ορισμένες συνήθειες των αρχαίων, σχετικές με το θερινό ηλιοστάσιο, διατηρήθηκαν μέχρι σήμερα.
Μια τέτοια συνήθεια είναι κι οι φωτιές τ’ Αϊ -Γιαννιού που άναβαν στους δρόμους, στις 24 Ιουνίου το βράδυ, και πηδούσαν πάνω απ’ αυτές. Το πήδημα πάνω από τις φλόγες ήταν για τους αρχαίους ένα έθιμο καθαρτήριο και «διαβατήριο». Μ’ αυτόν τον τρόπο καθαρίζονταν, με τη δύναμη της φωτιάς, κι έτσι, δυνατοί και καθαροί έμπαιναν στη νέα περίοδο που άρχιζε.
Η "Καλλινίτσα", γίνεται 25 Ιουνίου για τον Αϊ - Γιάννη τον Κλήδονα, στο δρόμο. Είναι κάποια κοπέλα ανύπανδρη που όλα τα κορίτσια του χωριού την ντύνουν και τη στολίζουν. Είναι η "νύφη" του Αϊ- Γιάννη του Κλήδονα. Την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, όπου αναθέτουν σε κάποιο μέλος της συντροφιάς, συνήθως σε μια κοπέλα της οποίας και οι δύο γονείς είναι εν ζωή, να φέρει από το πηγάδι ή την πηγή το "αμίλητο νερό". Η ονομασία αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η εν λόγω κοπέλα και η συνοδεία της πρέπει να ολοκληρώσουν την αποστολή αυτή, τηρώντας απόλυτη σιωπή. Στα νησιά, το αμίλητο νερό είναι συχνά θαλάσσιο, οπότε και πρέπει να συλλεχθεί από σαράντα κύματα. Επιστρέφοντας στο σπίτι όπου τελείται ο κλήδονας, το νερό αδειάζεται σε πήλινο -ως επί το πλείστον- δοχείο, στο οποίο η κάθε κοπέλα ρίχνει ένα αντικείμενο, το λεγόμενο ριζικάρι. Συνήθως, πρόκειται για κάποιο προσωπικό αντικείμενο, συχνά μάλιστα πολύτιμο. Στη συνέχεια, το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα, το οποίο δένεται γερά με ένα κορδόνι ("κλειδώνεται", παρετυμολογία του κλήδονα που εξηγεί το γεγονός ότι σε μερικά μέρη της Ελλάδας τοποθετείται λουκέτο στο κορδόνι) και τοποθετείται σε ταράτσα ή άλλο ανοιχτό χώρο. Εκεί παραμένει όλη τη νύχτα υπό το φως των άστρων, για να "ξαστριστεί". Οι κοπέλες επιστρέφουν ύστερα στα σπίτια τους. Λέγεται ότι τη νύχτα αυτή θα δουν στα όνειρά τους το μελλοντικό τους σύζυγο.
Στις 24 του μηνός τυχαίνει η ακμή του θέρους, οι θερινές αλλαγές του ήλιου, που είναι μια σημαντική, αλλά μερικές φορές κι επικίνδυνη αλλαγή του χρόνου, κυρίως για τους γεωργούς. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο ορισμένες συνήθειες των αρχαίων, σχετικές με το θερινό ηλιοστάσιο, διατηρήθηκαν μέχρι σήμερα.
Μια τέτοια συνήθεια είναι κι οι φωτιές τ’ Αϊ -Γιαννιού που άναβαν στους δρόμους, στις 24 Ιουνίου το βράδυ, και πηδούσαν πάνω απ’ αυτές. Το πήδημα πάνω από τις φλόγες ήταν για τους αρχαίους ένα έθιμο καθαρτήριο και «διαβατήριο». Μ’ αυτόν τον τρόπο καθαρίζονταν, με τη δύναμη της φωτιάς, κι έτσι, δυνατοί και καθαροί έμπαιναν στη νέα περίοδο που άρχιζε.
Τα πανηγύρια
- το 2ο έθιμο που αναφέρεται στο μάθημα - για τις γιορτές του Ιουλίου
γίνονται στις εκκλησίες των αγίων που γιορτάζουν. Ιδιαίτερα περιγράφεται
το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία που γίνεται στο εκκλησάκι του, στην κορφή
του βουνού. Περιλαμβάνει πεζοπορία που αρχίζει από το χωριό και
τελειώνει στην κορυφή του βουνού. Το έθιμο συμβολίζει την ιστορία για το
πώς έστησε το καλύβι του ο άγιος στο βουνό.
Δραστηριότητα
Όπως παρατήρησες στα παραπάνω, γίνεται μια περιγραφή από πράξεις. Κοινωνικά γεγονότα, εκδηλώσεις και έθιμα.
Ακολούθησε και συ ένα τέτοιο σχεδιάγραμμα, των δυο παραπάνω ενοτήτων και περίγραψε ένα κοινωνικό γεγονός ή εκδήλωση όπως γάμος, βάφτιση, πανηγύρι ή για κάποιο έθιμο που έχεις ακούσει ή έχεις δει, όπως το σπάσιμο του ροδιού, το Χριστόψωμο, των Θεοφανίων, του Σταυρού κλπ
1. Να προσέξεις ώστε η περιγραφή σου να περιλαμβάνει:
Πρόσεξε:
Η περίληψη πρέπει να περιλαμβάνει τις κύριες πληροφορίες του κειμένου αλλά να είναι πολύ μικρότερη του κειμένου.
Όπως παρατήρησες στα παραπάνω, γίνεται μια περιγραφή από πράξεις. Κοινωνικά γεγονότα, εκδηλώσεις και έθιμα.
Ακολούθησε και συ ένα τέτοιο σχεδιάγραμμα, των δυο παραπάνω ενοτήτων και περίγραψε ένα κοινωνικό γεγονός ή εκδήλωση όπως γάμος, βάφτιση, πανηγύρι ή για κάποιο έθιμο που έχεις ακούσει ή έχεις δει, όπως το σπάσιμο του ροδιού, το Χριστόψωμο, των Θεοφανίων, του Σταυρού κλπ
1. Να προσέξεις ώστε η περιγραφή σου να περιλαμβάνει:
- πότε, πού και πώς γίνεται η σειρά των γεγονότων
- ποιοι συμμετέχουν και πώς
- ποια τα στάδια της δουλειάς τους και τι συμβαίνει σε κάθε στάδιο
- ποιο το τέλος
- πώς αισθάνονται τα πρόσωπα για το γεγονός που έλαβαν μέρος
Πρόσεξε:
Η περίληψη πρέπει να περιλαμβάνει τις κύριες πληροφορίες του κειμένου αλλά να είναι πολύ μικρότερη του κειμένου.
